Page 39 - Executive Functions ในเด็กวัย 13-18 ปี
P. 39
ทักษะสมอง EF - Executive Functions คืออะไร EF เกี่ยวข้องกับกำรรับรู้ (cognitive) ที่ซับซ้อน กำรตัดสินใจ กำรควบคุม
ควำมประพฤติที่เกี่ยวข้องกับสังคม เป็นควำมสำมำรถหรือทักษะในกำรจ�ำแนก
ควำมคิดที่ขัดแย้งกัน
ดังที่กล่ำวมำแล้วว่ำในสมองของมนุษย์นั้นตำมวิวัฒนำกำรแบ่งออกเป็น 3 ส่วน • กำรตัดสินควำมมีประโยชน์หรือไม่มีประโยชน์
ใหญ่ๆ คือสมองส่วนดึกด�ำบรรพ์ที่สุดที่เรียกว่ำสมองส่วนแกน สมองส่วนลิมบิก และ • ควำมดีกับควำมดีที่สุด
สมองส่วนหน้ำ ซึ่งเป็นสมองส่วนที่พัฒนำหลังสุด ในบริเวณนั้นมีส่วนที่เรียกกันว่ำ • ควำมเหมือนกันกับควำมต่ำงกัน
prefrontal cortex หรือสมองกลีบหน้ำผำกส่วนหน้ำ • ผลที่จะเกิดขึ้นในอนำคตอันเนื่องจำกกำรกระท�ำปัจจุบัน
• กำรด�ำเนินกำรเพื่อให้ถึงเป้ำหมำยที่วำงไว้
สมองส่วนนี้ท�ำหน้ำที่หลักในกำรคิดและจัดกำรกำรกระท�ำตำมเป้ำหมำย • กำรพยำกรณ์ผลที่จะเกิดขึ้น
ทุกเป้ำหมำย ทั้งเป้ำหมำยใหญ่และเล็กในทุกๆ วัน ตั้งแต่... เช้ำนี้จะกินอะไร จะเริ่ม • ควำมมุ่งหวังในกำรกระท�ำ
ท�ำอะไรก่อน ไปจนถึงเป้ำหมำยใหญ่ เช่น เป้ำหมำยอำชีพหรือในอุดมคติ
EF ยังเกี่ยวข้องกับกำรควบคุมตัวเองในสังคม (สมรรถภำพในกำรระงับ
เด็กวัยรุ่นที่เช้ำตื่นขึ้นมำโดยไม่มีเป้ำหมำยอะไรในชีวิต แค่ต้องขี่รถมอเตอร์ไซค์ ควำมอยำกตำมสัญชำตญำณที่อำจจะน�ำผลเสียมำสู่ตนเองในภำยหลัง)
ไปให้ถึงโรงเรียน กำรไปให้ถึงโรงเรียนก็คือเป้ำหมำย หรือในระหว่ำงทำงเจอเพื่อน
แล้วขับรถแข่งกันว่ำใครเร็วกว่ำกัน เป้ำหมำยคือเอำชนะเพื่อน หรือจะขับไปเส้นทำง EF (Executive Functions) ของสมองส่วนหน้าหรือ prefrontal cortex
ไหนลัดที่สุด ฯลฯ ทุกขณะทุกสิ่งที่คนคนหนึ่งท�ำล้วนมีเป้ำหมำยทั้งสิ้น แม้แต่ จึงท�ำหน้ำที่ในกำรคิดเชิงนำมธรรมที่ซับซ้อน เป็นเชำวน์ปัญญำ เป็นควำมสำมำรถ
เป้ำหมำยที่พำชีวิตไปผิดพลำด เช่น จะเสพหรือขำยยำอย่ำงไรไม่ให้ต�ำรวจจับได้ หรือปัญญำที่เกิดขึ้นมำจำกประสบกำรณ์ที่เรียนรู้มำ เช่น ควำมสำมำรถในกำร
ฯลฯ กล่ำวได้ว่ำ ทักษะสมอง EF เป็นส่วนของสมองที่ “บัญชำกำร”กำรกระท�ำทุก วำงแผนงำนอย่ำงหนึ่งให้ประสบควำมส�ำเร็จ ต้องท�ำอย่ำงไร ต้องท�ำอะไรบ้ำง
อย่ำงของเรำให้ไปสู่เป้ำหมำยนั่นเอง
ท�ำอะไรก่อน ท�ำอะไรหลัง ท�ำไปแล้วเกิดปัญหำจะท�ำอย่ำงไร พลิกแพลงยืดหยุ่น
หำวิธีกำรมำกมำยหลำกหลำยมำแก้ปัญหำ ในระหว่ำงทำงจะก�ำกับควบคุมอำรมณ์
ตนเองอย่ำงไร ตัดสินใจด้วยเหตุผล ประเมินควำมเสี่ยง จดจ่อมุ่งมั่นกับสิ่งที่ท�ำจน
ประสบควำมส�ำเร็จได้อย่ำงไร เป็นต้น
ทักษะ
สมอง EF เป็นส่วนของสมองที่ ทุกครั้งที่เรำใช้ทักษะสมอง EF ไม่ว่ำในเรื่องใดก็ตำม จะเกิดกำรเรียนรู้และ
“บัญชาการ” การกระท�า
ทุกอย่างให้ไปสู่ กำรเชื่อมโยงของเซลล์ประสำทน�ำไปสู่กำรเปลี่ยนแปลงโครงสร้ำงของสมอง
เป้าหมาย จนเกิดเป็นทักษะสมอง EF
38 39
