Page 40 - Executive Functions ในเด็กวัย 13-18 ปี
P. 40
นั่นหมายความว่าเมื่อโครงข่ายของสมองส่วนหน้าที่มีทักษะสมอง EF กล่ำวได้ว่ำสมองส่วนหน้ำนี้ท�ำหน้ำที่ในกำรก�ำกับ ควบคุมจัดกำรบุคลิกภำพและ
ท�าหน้าที่คิดวางแผน จัดการอารมณ์ ลงมือกระท�า เพื่อไปถึงเป้าหมายนั้น นิสัยของเรำ หำกเกิดพยำธิสภำพจะท�ำให้คนมีพฤติกรรมที่ควบคุมตนเองไม่ได้
ก่อตัวขึ้นซ�้าๆ ในที่สุดโครงข่ายนี้จะแข็งแรงกลายเป็นพฤติกรรมต่อเนื่อง
กลายเป็น “นิสัย” หรือฝังตัวแน่นเป็น “สันดาน” ที่เราสามารถเห็นได้จาก ส่งผลต่อกำรเรียน กำรท�ำงำน และกำรอยู่ในสังคม ไม่รู้ตัวว่ำตนเองต้องแสดงออก
บุคลิกภาพที่แสดงออกให้เห็นของแต่ละบุคคลนั่นเอง อย่ำงไร เวลำไหน ไม่อยำกท�ำอะไร ไม่มีควำมรับผิดชอบต่อกำรงำน ติดเหล้ำ
ติดบุหรี่ เกมหรือสิ่งเสพติดอื่น อำกำรผิดปกตินั้น มีทั้งกำรบกพร่องเรื่องกำรคิด
กำรควบคุมอำรมณ์ ควบคุมพฤติกรรม อำกำรที่แสดงออก คือ สมำธิสั้น วอกแวกง่ำย
พัฒนำกำรของสมองส่วนหน้ำก่อนถึงวัยรุ่น ควำมจ�ำไม่ดี ไม่สำมำรถท�ำงำนเป็นขั้นเป็นตอนที่มีล�ำดับมีเป้ำหมำยระยะยำว
ควบคุมอำรมณ์ไม่ได้ ควบคุมพฤติกรรมไม่ได้ เป็นต้น
สมองส่วนหน้ำเริ่มท�ำงำนตั้งแต่ขวบปีแรกของชีวิต ในระหว่ำงที่เด็กอำยุประมำณ
7-9 เดือน เมื่อย้ำยสิ่งของออกจำกต�ำแหน่งเดิม เด็กจะยังคงหำของในที่เดิมที่เคยอยู่ สมองส่วนหน้ำที่พัฒนำไปได้ช้ำที่สุดในช่วงชีวิตวัยรุ่นอยู่บริเวณส่วนหน้ำสุด ซึ่ง
เท่ำนั้น จนกระทั่งอำยุประมำณหนึ่งขวบจึงเข้ำใจได้ว่ำสิ่งของถูกย้ำยต�ำแหน่งได้ คิดได้ ควบคุมอำรมณ์ พฤติกรรม กำรยับยั้งชั่งใจ กำรคำดกำรณ์ผลที่จะตำมมำ กำรที่สมอง
ว่ำถ้ำหำที่นี่ไม่เจอก็ไปหำที่อื่นได้ ส่วนนี้ยังไม่สมบูรณ์เต็มที่ ส่งผลให้วัยรุ่นมีพฤติกรรมเสี่ยง เรำจะพบว่ำเด็กเมื่อเข้ำสู่วัย
รุ่นตอนต้น (early adolescence) คือช่วงอำยุประมำณ 12-15 ปี จะอำรมณ์เสีย
อย่ำงไรก็ตำมสมองส่วนหน้ำอันเป็นสมองส่วนที่วิวัฒนำกำรมำหลังสุดนี้ก็ใช้เวลำ ตื่นตัวง่ำย โกรธเป็นพำยุบุแคม หำควำมสุขจำกสิ่งกระตุ้นรอบกำยเพื่อให้ตนเอง
ในกำรพัฒนำนำนมำกกว่ำจะสมบูรณ์เต็มที่เมื่ออำยุรำว 20-25 ปี เนื่องจำกโครงข่ำย พึงพอใจ เพรำะในช่วงอำยุนี้สมองส่วนอำรมณ์หรือลิมบิก ซึ่งเป็นแรงผลักควำมอยำก
ประสำทที่ซับซ้อน เซลล์ประสำทในสมองส่วนหน้ำนี้เชื่อมกันเองภำยในทั้งซีกเดียวกัน และอำรมณ์พัฒนำไปมำกแล้ว และยังมีฮอร์โมนเข้ำมำเสริมอีก แต่สมองส่วนคิด
และซีกซ้ำยขวำ ทั้งยังมีเส้นใยประสำทที่เชื่อมเอำข้อมูลจำกสมองส่วนหลังที่ควบคุม ยังเติบโตไม่ทัน
ประสำทสัมผัส คือกำรฟัง ได้ยิน สัมผัส และประสำทควบคุมกำรเคลื่อนไหวทั้งหมด
ของเรำเข้ำมำประมวลว่ำสถำนกำรณ์สิ่งแวดล้อมที่ก�ำลังด�ำเนินอยู่นี้ปกติไหม แล้วส่ง ควำมสำมำรถในกระบวนกำรคิดของวัยรุ่นจะเริ่มคงที่ในอำยุประมำณ 16-18 ปี
ข้อมูลป้อนกลับไปว่ำควรสนองตอบออกไปอย่ำงไรจึงจะไปสู่เป้ำหมำยได้ โดยควำมสำมำรถในกำรมองอนำคต (ซึ่งมีควำมสัมพันธ์กับเป้ำหมำย) จะพัฒนำไป
จนถึงช่วงอำยุประมำณ 25 ปี
กำรที่สมองส่วนหน้ำท�ำงำนเชื่อมโยงกับสมองส่วนอื่นๆ ที่ท�ำหน้ำที่เกี่ยวกับ
ควำมจ�ำและสมำธิ กับกำรท�ำงำนเชื่อมโยงกับสมองส่วนควบคุมกำรเคลื่อนไหวจะช่วย ข้อมูลนี้มีควำมส�ำคัญต่อผู้ปกครองและครูรวมทั้งคนที่ท�ำงำนกับวัยรุ่น เพี่อให้
ให้เรำหยุดคิดก่อนท�ำ ไม่หุนหันพลันแล่น ช่วยให้เรำก�ำกับควบคุมตนเองได้ ท�ำให้เรำ เข้ำใจว่ำกำรที่วัยรุ่นคิดสั้นหรือหุนหันพลันแล่นนั้นเป็นธรรมชำติภำยในของวัย ไม่ใช่
ชะลอควำมอยำกได้ รอได้ โดยไม่เอำควำมสุขเฉพำะหน้ำ อดทนเพื่อควำมส�ำเร็จ นิสัยของคนนั้นเสียทั้งหมด จึงไม่ควรเอำแต่ต�ำหนิหรือลงโทษ
ที่ส�ำคัญกว่ำในอนำคต ซึ่งเป็นเรื่องที่เด็กวัยเรียนวัยรุ่นจนเข้ำมหำวิทยำลัยต้องใช้
ทักษะส่วนนี้อย่ำงมำกเพื่อก้ำวไปสู่อนำคตที่ดี
40 41
