Page 78 - Executive Functions ในเด็กวัย 7-12 ปี
P. 78
การควบคุมตนเอง บันไดขั้นที่ 5 ควบคุมตนเอง เมื่อมีเซลฟ์เอสตีมพุ่งไปข้างหน้า ทักษะสมอง EF ที่ดีเป็นอย่างไร
self-control focus มีสายสัมพันธ์ที่เชื่อมไว้กับพ่อแม่คอยดึงรั้งมิให้ออกนอกลู่นอกทาง เด็กที่มีทักษะสมอง EF ที่ดีจะดูแลตัวเองได้ ช่วยเหลือตนเองได้ เอาตัวรอดได้
เด็กควรพัฒนาความสามารถที่เรียกว่าการควบคุมตนเอง (self-control)
ความสามารถควบคุมตนเองประกอบด้วยความสามารถที่จะตั้งใจมั่น และมีอนาคต
not distract (focus) ไม่วอกแวก (not distract) และประวิงเวลาที่จะมีความสุข • ดูแลตนเองได้ ช่วยตนเองได้ ดูแล 4 พื้นที่ได้
(delayed gratification) ซึ่งก็คือองค์ประกอบแรกของ EF ความ 1) เด็กสามารถดูแลร่างกายตัวเองได้ เช่น อาบน�้าเอง แต่งตัวเอง
delayed สามารถในการควบคุมตนเองจะเป็นเครื่องมือส�าคัญที่เด็กใช้ประคอง 2) ดูแลรอบร่างกายตัวเอง เช่น เก็บของเล่น จัดตารางสอน กินข้าวเสร็จ
gratification และพัฒนาชีวิตให้ไปต่อไป ไม่หันเหเข้าสู่อบายมุขโดยง่าย สามารถ เก็บจาน ล้างจานเอง ซักผ้าเก็บผ้าเอง ช่วยท�างานบ้าน
ท�าภารกิจที่ยาก น่าเบื่อ และใช้เวลานานได้ส�าเร็จ 3) ดูแลบ้าน ท�าให้คนอื่นๆ ในครอบครัว เช่น กวาดบ้าน ถูบ้าน ล้างจาน
4) ดูแลนอกบ้าน ท�าตามกฎกติกาสังคม เช่น รู้จักเข้าคิว ไม่ส่งเสียงดังรบกวน
ผู้อื่นในร้านอาหาร
• เอาตัวรอดได้ ไม่เข้าไปข้องเกี่ยวกับอบายมุขและสถานการณ์เสี่ยงต่างๆ
บันไดขั้นที่ 6 Executive Functions หรือ EF คือ ทั้งยาเสพติด เพศสัมพันธ์ ความเร็ว ความรุนแรง และการพนัน
ความสามารถระดับสูงของสมองที่ใช้ควบคุมความคิด • มีอนาคต รู้จักมองไปข้างหน้า มีแรงจูงใจ มีความมุ่งมั่น มีความหลงใหล (passion)
อารมณ์และการกระท�าเพื่อไปให้ถึงเป้าหมาย ค�าส�าคัญคือ รู้จักวางแผน ลงมือท�า รับผิดรับชอบ ยืดหยุ่น ปรับแผน ปรับเป้าหมายได้ ไม่โทษ
ค�าว่า “เป้าหมาย” เด็กที่มี EF ดี มีความสามารถก�าหนด ตัวเองและผู้อื่น
เป้าหมายที่มีระดับความท้าทายเหมาะสมกับพัฒนาการ
ของตนเอง เพื่อให้ท�าได้แล้วไปต่อไป
เพราะอะไรจึงต้องรู้เรื่องทักษะสมอง EF
ความรู้เกี่ยวกับสมองที่บอกว่า prefrontal cortex หรือสมองส่วนหน้าของมนุษย์
st
บันไดขั้นที่ 7 ทักษะศตวรรษที่ 21 (21 Century Skills)
Learning นั้นยังพัฒนาและยังไม่นิ่งจนกว่าจะอายุ 20 ปี ท�าให้ผู้ใหญ่ที่ใส่ใจเรื่องการพัฒนาเด็ก
skills ประกอบด้วยทักษะเรียนรู้ (learning skills) ทักษะชีวิต (life skills) เกิดความหวังที่จะน�าความรู้เกี่ยวกับทักษะสมอง EF มาช่วยพัฒนาเด็กในวัยประถมของเรา
และทักษะไอที (IT skills) ซึ่งควรเป็นเป้าประสงค์ของระบบการศึกษา เมื่อ prefrontal cortex ไม่นิ่ง หมายความว่า อารมณ์ (emotional) การตอบสนอง
สมัยใหม่ที่ไม่มุ่งเน้นการมอบความรู้ การท่องจ�า และการสอบตาม (response) การจดจ่อ (attention) พฤติกรรม (behavior) และการตัดสินใจ
21 st มาตรฐานที่แข็งกระด้างตายตัว แต่เป็นระบบการศึกษาที่มุ่งมอบทักษะ (judgement) ก็ยังไม่นิ่งเช่นกัน
Century Skills ส�าคัญ 3 ประการ อย่างเป็นขั้นตอนและเป็นระบบ เพื่อให้เด็กคนหนึ่ง
มีความสามารถที่จะเรียนรู้ด้วยตนเองตลอดชีวิต จากทุกสถานที่ กระบวนการตัดแต่งวงจรประสาท (Synaptic Pruning)
ด้วยเครื่องมือไอทีสมัยใหม่ และเพื่อพัฒนาไปตามทิศทางและเป้าหมาย ความรู้เกี่ยวกับกระบวนการตัดแต่งวงจรประสาท ยังบอกอีกด้วยว่า วงจรประสาท
ที่ตนเองตั้งไว้ มีความสามารถที่จะปรับเป้าหมาย ปรับแผน ปรับวิธี ส่วนใดที่ไม่ค่อยได้ใช้ ระหว่างอายุ 9-15 ปีจะเริ่มถูกตัดทิ้ง บางต�ารา 12 ปี แต่ส่วนใหญ่
Life skills IT skills ปฏิบัติ มีความรับผิดชอบ (accountability) ในการตัดสินใจของตนเอง บอกตรงกันว่ากระบวนการนี้จะจบและมีเส้นตายเมื่อเด็กอายุ 15 ปี
ประเมินผล คิดวิเคราะห์ และปรับแผน เป็นวงจรชีวิตที่ไม่สิ้นสุด
78 79
