Page 70 - Executive Functions ในเด็กวัย 13-18 ปี
P. 70
พัฒนำกำร 4 ด้ำนของวัยรุ่น
• กำรเจริญเติบโตเป็นไปอย่ำงรวดเร็ว (growth spurt) เห็นชัดเจนทั้ง • เป็นวัยของกำรเข้ำสังคมที่กว้ำงออกไปจำกครอบครัว จับกลุ่มเพื่อนและผูกพันกับ
ส่วนสูงและน�้ำหนัก เพื่อนในกลุ่มอย่ำงแน่นแฟ้น
ด้านร่างกาย ด้านสังคม
Physical • สัดส่วนของร่ำงกำยเปลี่ยนแปลง อัตรำกำรเติบโตของอวัยวะแต่ละส่วนถึง Social • มีกำรเปลี่ยนแปลงสถำนภำพและบทบำททำงสังคม ต้องกำรให้ตนเป็นที่รู้จักใน
จุดสูงสุดของพัฒนำกำรในเวลำที่แตกต่ำงกัน รูปร่ำงจึงยังไม่ได้สัดส่วน ฐำนะบุคคลคนหนึ่ง พยำยำมประพฤติปฏิบัติตำมกฎเกณฑ์และค่ำนิยมของสังคม
• ช่วงต้นของวัยที่อัตรำเร็วในกำรเจริญเติบโตของร่ำงกำยแตกต่ำงกัน รูปหน้ำ • แสวงหำ “idol” หรือคนที่อยำกเป็น เพื่อเป็นต้นแบบให้เดินตำม
รูปร่ำงยังไม่ได้สัดส่วน เป็นช่วง awkward age กิริยำท่ำทำงจึงเคอะเขิน • กำรเปลี่ยนแปลงทำงสังคมของวัยรุ่นเกิดจำกอิทธิพลของกลุ่มเพื่อนร่วมวัย
งุ่มง่ำม ไม่เรียบร้อย กำรเรียนรู้บทบำททำงเพศและพัฒนำกำรทำงสังคมระหว่ำงเพศ กำรรวมกลุ่ม
• เป็นวัยที่มีพัฒนำกำรทำงเพศขั้นปฐมภูมิ อวัยวะที่ท�ำหน้ำที่ในกำรสืบพันธุ์ ทำงสังคม ค่ำนิยมใหม่ในกำรคบเพื่อนและกำรยอมรับทำงสังคม กำรนับถือวีรบุรุษ
โดยตรงพัฒนำทั้งเพศชำยและเพศหญิง
• ขั้นทุติยภูมิเปลี่ยนแปลงลักษณะทำงร่ำงกำยแตกต่ำงชัดเจนระหว่ำงเพศ
ชำยและหญิง
• ระบบไหลเวียนโลหิตและหำยใจเปลี่ยนแปลง น�้ำหนักของหัวใจเพิ่ม ท�ำให้ • สำมำรถพัฒนำควำมคิดถึงระดับสูงสุด คือขั้นปฏิบัติกำรคิดด้วยนำมธรรม
ควำมดันโลหิตสูงกว่ำวัยเด็ก ปอดมีขนำดและน�้ำหนักเพิ่ม อัตรำกำรเต้น (formal operational stage) ซึ่งมีลักษณะส�ำคัญ 7 ประกำรคือ
ของหัวใจช้ำกว่ำวัยเด็ก ด้านสติปัญญา 1. กำรคิดแบบใช้เหตุผลเชิงตรรกะจำกข้อเสนอ (proportional logics)
Cognitive
สำมำรถสรุปผลเชิงตรรกะจำกกำรพิจำรณำเงื่อนไขต่ำงๆ ที่ก�ำหนด
2. กำรคิดแบบใช้เหตุผลเชิงตรรกศำสตร์ในกำรรวมกลุ่ม (combinational
logics) คือกำรคิดถึงควำมเป็นไปได้ในกำรรวมกลุ่มตัวแปรต่ำงๆ เพื่อค้นหำ
• มีอำรมณ์รุนแรง ไม่มั่นคง ทำงเลือกต่ำงๆ ที่ต้องกำร
• ระดับอำรมณ์ไม่คงที่ แปรปรวน แปรเปลี่ยนจำกอำรมณ์หนึ่งไปยังอีก
ด้านจิตใจและอารมณ์ 3. กำรแยกควำมจริงกับควำมเป็นไปได้ (seperating the real and the
Mind and Emotional อำรมณ์ที่แตกต่ำงกันมำกได้อย่ำงรวดเร็ว แสดงออกเป็นควำมสับสน possible) สำมำรถแยกตัวเองออกจำกโลกแห่งควำมจริง ยอมรับค�ำถำม
อ่อนไหว ที่ไม่ตรงกับควำมจริงได้ จึงสำมำรถตั้งสมมติฐำนและทดสอบสมมติฐำนได้
• นอกจำกสภำพสังคมในปัจจุบัน ช่วงวัยนี้เป็นหัวเลี้ยวหัวต่อของชีวิตต้อง 4. กำรคิดเชิงนำมธรรม (abstract thought) สำมำรถเข้ำใจควำมคิดรวบยอด
ปรับตัวเรียนรู้บทบำทหน้ำที่เป็นผู้ใหญ่ ต้องเริ่มตัดสินใจที่จะเลือกอำชีพ เชิงนำมธรรมต่ำงๆ ได้กว้ำงขวำงลึกซึ้ง
เพื่อเตรียมตัวส�ำหรับอนำคต ขณะเดียวกันเกิดกำรเปลี่ยนแปลงทำง 5. ทักษะกำรแก้ปัญหำ (probelm -solving skill) สำมำรถใช้วิธีต่ำงๆ แก้ปัญหำ
ร่ำงกำย ทั้งภำยในและภำยนอก และกำรท�ำงำนของต่อมฮอร์โมนต่ำงๆ ตั้งและทดสอบสมมมติฐำนอย่ำงเป็นระบบได้
ในร่ำงกำยที่ส่งผลกระทบต่ออำรมณ์ทั้งทำงตรงและทำงอ้อม 6. สำมำรถคิดเกี่ยวกับกำรคิด (thinking about thinking) มีควำมสำมำรถ
• วัยรุ่นบำงกลุ่มที่ไม่เกิดวิกฤติกำรณ์ทำงอำรมณ์ มักเป็นวัยรุ่นที่มีพ่อแม่เข้ำใจ ในกำรคิดเกี่ยวกับกระบวนกำรคิดและควำมคิดของตนได้
และคอยให้ก�ำลังใจ หรือเป็นวัยรุ่นที่ได้เรียนรู้พัฒนำกำรของตนเองจึงรู้จัก 7. กำรหยั่งลึกด้ำนวรรณกรรม (literacy insight) สำมำรถเข้ำใจควำมหมำย
กำรปรับตัว สำมำรถยอมรับข้อดีและข้อด้อยของตัวเอง
ของภำษำในหลำยแง่มุม และควำมหมำยแฝงของภำษำได้
70 71
