Page 125 - คู่มือ Executive Functions สำหรับครูปฐมวัย
P. 125
การจัดสภาพแวดล้อมทางความคิด (Cognitive Environment) Environment) จะท�ำให้กำรพัฒนำทักษะสมอง EF เกิดขึ้นได้อย่ำงมำก เช่น
กำรจัดสภำพแวดล้อมที่เอื้อต่อกำรพัฒนำทักษะสมอง EF ควรค�ำนึงถึง ปลูกต้นพุดตำน เด็กก็จะสังเกตกำรเปลี่ยนสีของดอกในช่วงวัน ปลูกถั่วฝักยำวที่เด็ก
ต้องอดทนตั้งใจรอจำกดอกจนติดฝัก ได้เห็นผีเสื้อในแปลงไม้ดอก ต้องอดใจ ยั้งใจ
1) ควำมใกล้ชิดกับธรรมชำติ ไว้ไม่เด็ดดอกไม้ ไม่จับผีเสื้อ หำกมีพื้นที่แม้ไม่มำกก็สำมำรถมีบ่อกรวด จัดวำงกรวด
Natural Component หลำกสี หลำยขนำด ให้เด็กได้คิดวิธีอันหลำกหลำยในกำรเรียง กำรจัดกลุ่ม กำรต่อ
จัดสภำพแวดล้อมที่เป็นธรรมชำติให้เด็กได้ใกล้ชิดให้มำก เพรำะธรรมชำติจะ เป็นรูปตำมจินตนำกำร บ่อทรำยที่เคยมีแต่พลั่วตักทรำย ลองจัดหำกระป๋องรูปทรง
ท�ำให้เด็กเรียนรู้แบบ “ปลำยเปิด” และเปิดโลกกว้ำงที่เต็มไปด้วยพลังของกำร ต่ำงๆ สำยยำงใสสั้นๆ กรวย กระชอนฯลฯ เด็กๆ ก็จะสรรหำวิธีเล่น วิธีสนุก และ
เรียนรู้ ท�ำให้เข้ำใจสัจธรรมของชีวิตได้อย่ำงง่ำยๆ เช่น กำรเกิด-ด�ำรงอยู่-ตำย เรียนรู้ไปด้วยพร้อมๆ กันด้วยตัวเด็กเอง ลองท�ำทำงน�้ำไหล ให้เด็กได้เห็นน�้ำไหลจำก
กำรเปลี่ยนแปลง และเวลำ หน้ำที่ของสิ่งมีชีวิตในโลกธรรมชำติฯลฯ ให้เด็ก ที่สูงไปที่ต�่ำ ได้เห็นกำรกัดเซำะของน�้ำ ลองปลูกต้นต้อยติ่งใกล้ทำงน�้ำ ท�ำเนินดินให้
นักส�ำรวจได้ค้นพบควำมน่ำตื่นเต้น ควำมหลำกหลำยที่ไม่ซ�้ำแบบ เห็นควำมเหมือน เด็กรับรู้ควำมต่ำงกันของกำรเดินขึ้นกับกำรเดินลง และอีกมำกมำยที่เรำจะคิดจะ
ในควำมต่ำงและเห็นควำมต่ำงในควำมเหมือน เช่น กรวดสีขำวเหมือนกัน วำงแผนเพื่อกำรเรียนรู้ของเด็ก
แต่ลวดลำยต่ำงกัน นอกจำกควำมหลำกหลำยของธรรมชำติแล้ว ยังมีกฎของ
ธรรมชำติที่เด็กๆจะต้องยอมรับ และไม่สำมำรถก�ำกับให้เป็นไปตำมควำมต้องกำร 3) วัสดุอุปกรณ์ที่หลำกหลำยให้เด็กเลือกใช้
Variety of materials
ของตนได้ ทั้งสองสิ่งนี้ช่วยให้เด็กได้ฝึกฝนทักษะ EF ในด้ำนกำรยืดหยุ่นควำมคิด วัสดุอุปกรณ์ที่หลำกหลำยจะเป็นตัวกระตุ้นควำมสนใจในกำรส�ำรวจและ
ได้เป็นอย่ำงดี เรียนรู้ของเด็กได้เป็นอย่ำงดี อำจจะให้เด็กช่วยกันสะสม แล้วน�ำมำจัดกลุ่มและ
ธรรมชำติท�ำให้เห็นถึงควำมสัมพันธ์และกำรพึ่งพำระหว่ำงมนุษย์กับสิ่งแวดล้อม จัดแสดงตำมเงื่อนไขต่ำงๆ เช่น ของที่มำจำกธรรมชำติ ของที่มนุษย์สร้ำงขึ้น เป็นต้น
สร้ำงควำมอ่อนโยนให้เกิดขึ้นในใจเด็ก ธรรมชำติสอนให้เข้ำใจเรื่องของเวลำและ และวัสดุอุปกรณ์ที่หลำกหลำยยังช่วยจุดประกำยควำมคิด กระตุ้นจินตนำกำรให้
ควำมอดทนรอคอย เช่น ถ้ำอยำกเห็นดอกไม้บำน เด็กต้องเริ่มจำกกำรควบคุม เด็กๆ ได้เลือกใช้เพื่อสร้ำงสรรค์งำน เสนอควำมคิด และถ่ำยทอดประสบกำรณ์
ควำมอยำก รู้จักอดทนรอคอย ยับยั้งชั่งใจ ไม่เข้ำไปขย�ำดอกไม้ที่ก�ำลังตูม ไม่เด็ด ที่เด็กเรียนรู้ ยิ่งเด็กมีโอกำสได้ท�ำมำกเท่ำใด เด็กจะยิ่งมีทักษะในกำรวำงแผน
ไม่ท�ำลำย เมื่อบำนก็รู้จักที่จะจับต้องอย่ำงทะนุถนอม เบำมือ มีเป้ำหมำยในกำรท�ำงำน มีควำมสำมำรถในกำรตัดสินใจเลือกใช้วัสดุ รู้จักที่จะปรับ
นอกจำกจะให้เด็กๆ ได้ออกไปสัมผัสกับธรรมชำตินอกห้องเรียนแล้ว ครูควรน�ำ เปลี่ยนใช้วัสดุทดแทน ซึ่งผลของกำรพัฒนำทักษะสมอง EF จะต่ำงจำกกำรให้วัสดุ
สิ่งที่เป็นธรรมชำติเข้ำมำในห้องเรียนด้วย เพื่อให้เด็กเกิดควำมเชื่อมโยงกับโลก กับ ที่มีควำมจ�ำกัด เช่น กระดำษ และสีเทียน
ธรรมชำติภำยนอกด้วย เช่น กำรจัดแจกันดอกไม้ กำรจัดมุมสิ่งของจำกธรรมชำติ
กำรน�ำสิ่งของจำกธรรมชำติมำท�ำงำนศิลปะ เป็นต้น
4) จัดท�ำ / ดัดแปลงพื้นที่ที่กระตุ้นให้เด็กได้ตอบโต้กับสิ่งรอบตัว
2) ให้ทุกก้ำวย่ำงคือกำรเรียนรู้ กำรจัดกำรกับสภำพแวดล้อมทำงกำยภำพที่กระตุ้นให้เด็กได้คิด ได้สนุกกับกำร
Rich Environment ท�ำกิจกรรมที่เสมือนกำรตอบโต้กับสิ่งแวดล้อม เช่น กำรติดกระจกเงำเพื่อให้เกิด
กำรเรียนรู้อย่ำงอิสระนอกห้องเรียนมีควำมหมำยต่อเด็กอย่ำงมำก หำกโรงเรียน ภำพสะท้อนจำกกระจกเงำ กำรท�ำรูปทรงต่ำงๆ ที่พื้น กระตุ้นให้เด็กสร้ำงสรรค์วิธี
ได้วำงแผนจัดสภำพแวดล้อมที่ท�ำให้ทุกก้ำวย่ำงของเด็กคือกำรเรียนรู้ (Rich เล่นเอง กำรติดมำตรวัดควำมสูงที่เสำ มำตรวัดควำมยำวตำมทำงเดิน เด็กก็จะสนุก
124 125
