Page 45 - Executive Functions ในเด็กวัย 7-12 ปี
P. 45
ทักษะสมอง EF คือ กระบวนการท�างานของสมองระดับสูง ที่ประมวล ควบคุมอารมณ์ และตัดสินใจ
ประสบการณ์ในอดีตและสถานการณ์ในปัจจุบัน แล้วเอามาประเมิน วิเคราะห์
ตัดสินใจ วางแผนแล้วลงมือท�า ตรวจสอบตนเอง แก้ไขปัญหา รวมถึงควบคุมอารมณ์ ถ้าได้ฝึกบ่อยๆ จนชิน เมื่อใดก็ตามที่เจอสถานการณ์ใหม่ สถานการณ์ท้าทาย
บริหารเวลา ก�ากับตนเอง และมุ่งมั่นท�าจนบรรลุเป้าหมายที่ตั้งใจไว้ ทักษะสมอง EF สถานการณ์ที่ต้องใช้ความคิด โดยเฉพาะสถานการณ์ที่มีอารมณ์เข้ามาร่วมด้วย
มีความส�าคัญมาก เป็นทักษะที่ท�าให้คนเราพัฒนามาได้จนถึงทุกวันนี้ เพราะจะมี ทักษะสมอง EF จะเข้ามาท�างานทันที โดยจะท�างานเป็นสองส่วนหลักๆ ส่วนที่หนึ่ง
แอนทีเรียร์ซิงกูเลตคอร์เทกซ์ (Anterior Cingulate Cortex: ACC) ท�าหน้าที่ คือควบคุมอารมณ์ ส่วนที่สองคือไปช่วยแก้ไขปัญหา คิดวิเคราะห์ เช่น เด็กที่จะต้อง
เหมือนเป็นตัวเซ็นเซอร์รับส่งสัญญาณ เช่น เมื่อพบกับสถานการณ์ที่ใหม่ สถานการณ์ สอบเข้ามหาวิทยาลัย เป้าหมายคือต้องสอบเข้าให้ได้ ดังนั้นต้องเตรียมตัว 3 เดือน
ที่ไม่คุ้นเคย ACC จะประเมินอารมณ์และแรงจูงใจทันที EF ส่วนที่หนึ่งต้องท�างาน คือต้องมีความมุ่งมั่น ต้องมีความพยายาม ให้เกิดเป็น
แรงปั่น และอีกส่วนหนึ่ง จะต้องควบคุมอารมณ์ ควบคุมให้ตัดสินใจได้ถูกได้ง่าย
โดยทันทีว่า ถ้าเพื่อนชวนไปดูหนังจะตอบเพื่อนว่าไปหรือไม่ไป อีก 3 เดือนค่อยมา
ทักษะสมอง EF มาจากการฝึกฝน
ชวนใหม่ เมื่อทักษะสมอง EF เริ่มท�างานแรก ๆ อาจจะยาก แต่ช่วงระหว่างที่บอก
ปฏิเสธบ่อยๆ ก็จะง่ายขึ้น เพราะเกิดการถักทอเส้นใยในสมอง กลายเป็นวิถี
ทักษะสมอง EF จะเกิดขึ้นได้ต้องผ่านการฝึกฝน เป็นความคิด ท�าความเข้าใจในเหตุในผลง่ายขึ้น เร็วขึ้น และจะเหลือทักษะสมอง
เพราะถ้าฝึกท�าไปจนชิน สมองส่วน EF จะบอกว่า EF ไว้ไปท�าอย่างอื่นได้
ไม่ต้องท�าแล้วปล่อยให้สมองอื่นๆ ท�างานไปตามปกติ
ไม่ต้องไปควบคุมแล้ว เพราะจะท�าออกมาเองได้โดย
อัตโนมัติ ตัวอย่างเช่นการขับรถในวันแรกๆ ที่เพิ่งขับเป็น การตอบสนองแบบอัตโนมัติและกึ่งอัตโนมัติ
จะต้องใช้ทักษะสมอง EF อย่างมาก แต่หลังจากขับรถ
ได้คล่องแล้ว การขับจะเป็นไปโดยอัตโนมัติ ในชีวิต การตอบสนองของมนุษย์จะมีสองแบบคือแบบอัตโนมัติและแบบกึ่งอัตโนมัติ
ประจ�าวันมีหลายเรื่องที่เมื่อท�าได้แล้วจะเป็นอัตโนมัติ แบบอัตโนมัติก็คือท�าทันทีโดยที่เราไม่รู้ตัว เช่น ตกใจแล้วแบกตุ่มได้ ท�าได้ทันที
ในที่สุด เช่น การเขียนหนังสือ เมื่อตอนเด็กๆ เริ่มฝึก ไม่ต้องคิดมาก สมองจะท�าทันทีเพื่อให้มีชีวิตรอด เพราะก่อนที่มนุษย์จะพัฒนาได้
เขียนจะรู้สึกว่ายาก แต่หลังจากเขียนเป็นแล้วจะลืมไป มนุษย์ต้องมีชีวิตรอดก่อน นี่คือกฎธรรมชาติของสมอง ส่วนการตอบสนองแบบกึ่ง
เลยว่ายากเย็นแค่ไหน ในตอนเมื่อเริ่มเขียนนั้นจะต้อง อัตโนมัติคือทักษะต่างๆ เช่น การว่ายน�้า การเดิน การเขียนหนังสือ พอท�าได้แล้ว
ใช้ประสบการณ์ในอดีต คือจะต้องจ�าว่า ก ไก่ เขียน จะเป็นแบบกึ่งอัตโนมัติ หมายความว่าไม่ต้องไปคิดมาก เช่น เวลาจะเดินทาง
อย่างไรแล้วบังคับมือให้เป็นไปตามนั้น พอมาถึงขึ้น ไปที่ไหน คิดแค่ว่าจะใช้เส้นทางใด ไม่ต้องคิดแล้วว่าจะขับรถอย่างไร
ชั้นประถมการเขียนหนังสือไม่ใช่ปัญหา แต่ปัญหาคือ ทักษะสมอง EF จะช่วยให้มนุษย์มีสติสัมปชัญญะ มีจิตส�านึก รู้ว่าต้องท�าอะไร
จะเขียนอะไร จะเสนออย่างไรมากกว่า
เพื่อใคร อย่างไร ซึ่งต้องหยิบมาใช้ให้ถูกกับสถานการณ์ เช่น สถานการณ์ใหม่ๆ
ที่ไม่คุ้นเคย หรือสถานการณ์ที่ต้องคิดแก้ไขปัญหา
44 45
