Page 93 - Executive Functions ในเด็กวัย 7-12 ปี
P. 93
การคิดเชิงบริหาร หรือ Executive Functions (EF) Executive Functions (EF) ประกอบด้วยทักษะพื้นฐาน 3 ด้าน
คือ กระบวนการทางความคิดที่เป็นการท�าหน้าที่ระดับสูงของสมอง ในการติดตาม 1. การหยุด/การยับยั้งพฤติกรรม (inhibit) หมายถึง ความสามารถในการอดทนที่
ตรวจสอบและควบคุมอารมณ์ ความคิด การกระท�า และปรับเปลี่ยนตนเองทั้งความคิด จะไม่ท�าตามความต้องการ ความอยาก แต่เลือกที่จะท�าในสิ่งที่เหมาะสมและจ�าเป็นกว่า
และการกระท�า เพื่อให้เกิดพฤติกรรมที่มุ่งสู่เป้าหมาย (goal- directed behaviors) ในการที่จะไปให้ถึงเป้าหมาย การคิดก่อนท�า การควบคุมความสนใจ จดจ่อกับสิ่งที่ท�า
EF มีความคาบเกี่ยวกันอย่างมากกับการก�ากับตนเอง เพราะ EF เป็นกระบวนการ ไม่วอกแวกไปกับสิ่งที่มาล่อใจ ตัวอย่างของการหยุดการยับยั้งพฤติกรรม เช่น ไม่พูดแทรก
ที่ท�าให้มนุษย์เราสามารถก�ากับตนเองได้ รวมทั้งมีความมานะพยายามและมีความตั้งใจ ถึงแม้ว่าจะรู้ค�าตอบแต่ก็เงียบไว้ รอจนครูเรียกให้ตอบจึงค่อยตอบ สามารถหยุดตัวเอง
ที่จะปรับเปลี่ยนตนเองทั้งในด้านความคิดและการกระท�าให้เป็นไปในแนวทางที่สอดคล้อง ไม่ให้ตะโกนเสียงดังหรือตีเพื่อนที่บังเอิญมาท�าให้ตนเองเจ็บ ท�างานต่อจนเสร็จได้แม้ว่าจะ
กับความต้องการที่จะบรรลุเป้าหมาย มีสิ่งมารบกวนให้เสียสมาธิก็ไม่วอกแวก ควบคุมพฤติกรรมได้แม้จะรู้สึกคับข้องใจหรือ
โกรธ สามารถหยุดคิดเรื่อยเปื่อย ฝันกลางวัน แล้วกลับมาจดจ่ออยู่กับงานที่ส�าคัญกว่าได้
2. การเปลี่ยน/การคิดยืดหยุ่น (shift/cognitive flexibility) หมายถึงความสามารถ
ในการเปลี่ยนจากกิจกรรมหนึ่งไปยังอีกกิจกรรมหนึ่งสลับไปมาได้ การเปลี่ยนความคิด
Inhibit เปลี่ยนมุมมองได้ไม่ยึดติดกับความคิดเดียว รู้จักใช้วิธีที่หลากหลายในการแก้ปัญหา
Shift/ สามารถคิดสิ่งใหม่ๆ จากมุมมองใหม่ได้ ตัวอย่างเช่น รู้จักแก้ปัญหาด้วยวิธีที่หลากหลาย
Cognitive Flexibility จนท�างานได้ส�าเร็จ เมื่อเกิดความขัดแย้งกับเพื่อนก็รู้จักแก้ไขปัญหาโดยไม่ใช้ก�าลัง
เมื่อเล่นเกมแล้วกฎเกณฑ์ในการเล่นเปลี่ยนไป เด็กสามารถเปลี่ยนไปใช้กฎเกณฑ์ใหม่
เพื่อเล่นต่อไปได้
3. ความจ�าขณะท�างาน (working memory) หมายถึงความสามารถในการจ�าข้อมูล
ไว้ในใจและจัดการกับข้อมูลนั้นเพื่อท�าความเข้าใจกับสิ่งต่างๆ เช่น การคิดหาความ
เชื่อมโยงว่าสิ่งต่างๆ มีความสัมพันธ์กันอย่างไร จัดล�าดับเหตุการณ์ว่าอะไรเกิดก่อน
ประกอบด้วย หรือหลัง เมื่อก่อนเป็นอย่างไร ปัจจุบันเป็นอย่างไร ตัวอย่างเช่น การที่เด็กสามารถเก็บ
ทักษะพื้นฐาน 3 ด้าน ค�าถามเอาไว้ในใจขณะที่ฟังครูสอน การแก้ปัญหาคณิตศาสตร์ที่มีหลายขั้นตอน การ
จดจ่อท�ากิจกรรมที่มีหลายขั้นตอนได้โดยไม่ต้องเตือนว่าจะต้องท�าอะไรต่อไป เป็นต้น
Working ทักษะ EF พื้นฐานทั้ง 3 ด้านนี้คือ การหยุด/การยับยั้งพฤติกรรม การเปลี่ยน/
Memory การคิดยืดหยุ่นและความจ�าขณะท�างาน เป็นทักษะ EF ระดับล่าง (คืออย่างง่าย) ที่จะ
ช่วยให้เกิดการคิดที่ซับซ้อนจนกระทั่งเกิดเป็นทักษะ EF ระดับที่สูงและยากขึ้นไป เช่น
การคิดเป็นเหตุผล การแก้ปัญหา การวางแผนจัดการงานให้เสร็จต่อไป
92 93
