Page 106 - Executive Functions ในเด็กวัย 13-18 ปี
P. 106
3. สภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการพัฒนาทางร่างกาย อารมณ์ จิตใจ กำรก�ำหนดตำรำงเวลำชีวิตที่แน่นอนจะช่วยสร้ำงควำมมั่นคงทำงใจ ท�ำให้รู้ว่ำ
และความคิด ในแต่ละวันจะจัดกำรชีวิตอย่ำงไร ตื่นและนอนเมื่อไหร่ เมื่อตื่นขึ้นมำแล้วต้องท�ำ
มนุษย์เรียนรู้จำกกำรมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม สิ่งแวดล้อมจึงมีอิทธิพล อะไรบ้ำง แต่ต้องเปิดพื้นที่ให้เด็กได้ยืดหยุ่น มีพื้นที่พอเพียงให้เด็กเรียนรู้ที่จะจัดกำร
และส่งผลกระทบต่อพัฒนำกำรของวัยรุ่นอย่ำงรอบด้ำน เป็นเสมือนครูที่สร้ำง ตนเองมำกขึ้นทีละนิด จำกเดิมที่ถูกผู้อื่นจัดกำรให้ในช่วงยังเป็นเด็กเล็ก เพื่อจัดกำร
กำรเรียนรู้โดยไม่ต้องพูด สิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อกำรพัฒนำทักษะสมอง EF มีหลำยเรื่อง รับผิดชอบตนเองได้ทั้งหมดเมื่อเติบโตขึ้นไปเป็นผู้ใหญ่ กำรจัดระเบียบชีวิต กิจวัตร
ที่ผู้ใหญ่โดยเฉพำะผู้ที่เกี่ยวข้องต้องเข้ำใจและลงมือจัดกำร เช่น สร้ำงสิ่งแวดล้อมที่มี ประจ�ำวัน เป็นสิ่งแวดล้อมทำงกำยอย่ำงหนึ่งที่ด�ำเนินไปตำมวิถีชีวิตและวัฒนธรรม
ควำมปลอดภัยทั้งทำงร่ำงกำย จิตใจและจิตวิญญำณ ประเพณีของสังคม กิจวัตรในแต่ละวันที่ท�ำอย่ำงสม�่ำเสมอสร้ำงควำมรู้สึกมั่นคงทำงใจ
และร่ำงกำยปลอดภัย นั่นหมำยถึงชีวิตที่เป็นระบบ ถึงเวลำกินได้กิน ถึงเวลำนอน
ควำมรู้สึกมั่นคงและปลอดภัยเป็นควำมต้องกำรพื้นฐำนของมนุษย์ทุกคน ได้นอน มีเวลำเรียน เล่น พักผ่อน ออกก�ำลังกำย และได้รับมอบหมำยให้ช่วยท�ำงำน
วัยรุ่นจะเติบโตขึ้นมำเป็นผู้ใหญ่ที่มีจิตใจและอำรมณ์มั่นคง รู้จักยับยั้งชั่งใจ ยืดหยุ่น บ้ำน (ไม่เรียนเพียงอย่ำงเดียว) ตั้งแต่ปฐมวัยต่อเนื่องมำจนเติบใหญ่ โดยปรับเปลี่ยน
จดจ่อ ควบคุมตนเองได้ จนกลำยเป็นนิสัยหรือสันดำนดี ล้วนต้องกำร บ้ำน โรงเรียน เวลำให้เหมำะสมกับวัยและสภำพแวดล้อม
และสังคมที่มีควำมปลอดภัย ไม่ถูกข่มขู่คุกคำม รังแกข่มเหง เอำรัดเอำเปรียบ ไม่ว่ำ
จะเป็นด้ำนร่ำงกำยหรือจิตใจ สภาพแวดล้อมเชิงสังคม เป็นพื้นที่ที่วัยรุ่นจะได้ฝึกทักษะทำงสังคม โดยเฉพำะ
ทักษะที่เรียนรู้ผ่ำนกลุ่มเพื่อน สังคมจึงต้องมีพื้นที่ทำงกำยภำพที่ปลอดภัยให้เด็กได้ท�ำ
สภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย มองเห็นได้ง่ำยๆ ทำงกำยภำพ เริ่มตั้งแต่ควำมสะอำด กิจกรรมร่วมกันในหลำยรูปแบบ และมีกิจกรรมที่มีคุณภำพให้วัยรุ่นได้มีโอกำสเรียนรู้
ในบ้ำน กำรจัดข้ำวของเครื่องใช้ให้เรียบร้อย นอกจำกดีต่อสุขภำพอนำมัย ยังสร้ำง กับผู้คนในชุมชนที่ตนอำศัยอยู่อย่ำงหลำกหลำย ทั้งนี้สภำพที่แวดล้อมเชิงสังคมเรื่องหนึ่ง
ลักษณะนิสัยที่ดี ในบ้ำนต้องปลอดภัยจำกควำมเสี่ยงทำงอุบัติเหตุและกำรถูกรังแก ที่ผู้ใหญ่ในสังคมต้องเข้ำใจและระมัดระวังคือกำรเหมำรวม เช่น กำรบอกว่ำ “ผู้หญิงต้องอ่อน
ควรมีมุมที่สงบและผ่อนคลำย วัยรุ่นควรได้รับพื้นที่หรือเวลำส่วนตัวเป็นของตัวเอง หวำน” “ผู้ชำยต้องเข้มแข็ง” ผู้ใหญ่ต้องเรียนรู้ว่ำจะใส่ควำมคิดเห็นของตนลงไปอย่ำงไร
ที่ไม่มีใครรบกวนตำมสมควร โรงเรียนที่มีสภำพแวดล้อมร่มรื่น เป็นธรรมชำติ เพื่อให้เด็กเติบโตขึ้นไปแล้วค้นพบตนเอง ไม่ใช่เติบโตไปเป็นแบบที่ถูกสังคมเหมำรวม
สำมำรถช่วยให้เด็กมีจิตใจสุขสงบ พร้อมเรียนรู้ได้ดีกว่ำสภำพแวดล้อมที่วุ่นวำย
ในชุมชนที่มีพื้นที่เสี่ยงต้องได้รับกำรจัดกำรพัฒนำให้เป็นพื้นที่สร้ำงสรรค์ที่วัยรุ่น สภาพแวดล้อมที่มีความปลอดภัยทางจิตใจ สิ่งส�ำคัญที่สุดส�ำหรับวัยรุ่นคือควำม
และคนในชุมชนใช้จัดกิจกรรมได้ รู้สึกว่ำเป็น “หนึ่ง” ในสมำชิกกลุ่ม มีควำมมั่นใจว่ำเมื่อพูดได้รับกำรรับฟัง เมื่อร้องขอ
ควำมช่วยเหลือมีคนเข้ำใจเห็นใจ เมื่อเหนื่อยยำกประสบปัญหำมีคนเคียงข้ำง ไม่ถูก
เมื่อพูดถึงสภำพแวดล้อมของเด็กวัย 13-18 ปี สภำพแวดล้อมในโลกเสมือนจริง กดดันจำกอ�ำนำจของผู้ใหญ่ อำกำร “เหงำ” ที่แสดงออกในวัยรุ่นจ�ำนวนมำกเป็น
เช่น โทรศัพท์มือถือ เป็นสภำพแวดล้อมที่ส�ำคัญของเด็กในโลกปัจจุบัน วัยรุ่นในโรงเรียน ปรำกฏกำรณ์ที่สะท้อนควำมรู้สึกว่ำ “ตนเอง” ไม่ได้เป็นหนึ่งในสมำชิกของสังคมที่
ส่วนใหญ่มีมือถือ ซึ่งให้ควำมสะดวกในกำรติดต่อสื่อสำร เพื่อผ่อนคลำยและเรียนรู้ ตนอยู่ด้วย ไม่ได้รับกำรรับฟัง ไม่มีใครสนใจ เข้ำใจ เห็นใจ อันเป็นภำวะเสี่ยงที่มีอันตรำย
จะจัดกำรอย่ำงไรให้ปลอดภัยส�ำหรับวัยรุ่นทั้งในระดับปัจเจกไปจนถึงระดับสังคม ถึงขั้นน�ำไปสู่กำรตัดสินใจที่ผิดพลำดง่ำยในช่วงวัยรุ่นที่วิกฤตได้ ในชุมชนที่จัดกำรได้
เป็นเรื่องที่ต้องมีกำรถกและท�ำควำมเข้ำใจเพื่อหำวิธีกำรที่เหมำะสมในกำรจัดกำร ควรมีพื้นที่และกระบวนกำรรองรับควำมปลอดภัยทั้งใจ กำย ในหลำยระดับ
106 107
