Page 108 - Executive Functions ในเด็กวัย 13-18 ปี
P. 108
สภาพแวดล้อมที่มีความปลอดภัยทางจิตวิญญาณ ส�ำนักงำนปฏิรูประบบสุขภำพ สร้างสภาพแวดล้อมที่ก่อเกิดสุนทรียะ ให้วัยรุ่นได้มีโอกำสสัมผัสควำมงำมผ่ำน
(สปรส.) ได้ให้ควำมหมำยของค�ำว่ำสุขภำวะทำงจิตวิญญำณว่ำ “สุขภำวะทำงจิต ประสำทสัมผัสทั้ง 5 เช่น ได้อยู่ในสภำพแวดล้อมที่มีวรรณกรรมดีๆ มีบทกวี
วิญญำณ = จิตวิญญำณหมำยถึงมีจิตสูง กล่ำวคือมีควำมดี ลดละควำมเห็นแก่ตัว” อันไพเรำะให้ดื่มด�่ำ มีวัดวำอำรำมที่งดงำม มีภำพเขียนที่มีศิลปะ ได้ดู ได้เห็น ได้ยิน
บทเพลง ศิลปะพื้นบ้ำน บทละครและกำรแสดงที่ดี รวมถึงได้มีเวลำใคร่ครวญ หรือ
สิ่งแวดล้อมที่มีควำมปลอดภัยทำงจิตวิญญำณ ส�ำหรับวัยรุ่นคนหนึ่งนั่นอำจ น้อมน�ำจิตให้พบควำมงำมและสุขศำนติภำยในใจตน สภำพแวดล้อมที่ก่อให้เกิด
หมำยถึงว่ำ เรำจะสร้ำงสรรค์สิ่งแวดล้อมอย่ำงไร ให้เอื้อต่อกำรที่วัยรุ่นได้มี สุนทรียะทั้งหมดที่กล่ำวมำนี้ สำมำรถสร้ำงสรรค์ให้มีได้ทั้งในโรงเรียนและชุมชน
ประสบกำรณ์ที่เข้ำถึงสภำวะลดละควำมเห็นแก่ตัว เรียนรู้ถึงคุณค่ำของสรรพสิ่ง
สัมผัสถึงควำมจริง ควำมงำมอันเป็นแก่นแท้ของปัญญำ เพื่อกำรเข้ำถึงสิ่งสูงสุด กำรสร้ำงสภำพแวดล้อมที่มีพลวัตร พัฒนำเปลี่ยนแปลง เปิดโอกำสให้เกิด
คือ กำรอุทิศตนเพื่อผู้อื่นโดยไม่หวังผลตอบแทน และปลอดภัยเมื่อมีควำมคิดต่ำง ควำมแตกต่ำงหลำกหลำย ไม่ซ�้ำซำกจ�ำเจ กระตุ้นให้เกิดกำรสังเกต กระตุกให้เกิด
หรือกล้ำยืนหยัดท�ำสิ่งที่เห็นว่ำถูกต้อง เป็นต้น กำรคิด กำรสื่อสำร กำรเห็นต่ำง ควำมร่วมมือและกำรสร้ำงสิ่งใหม่
ส�ำนักงำนกองทุนสนับสนุนกำรสร้ำงเสริมสุขภำพ (สสส.) เลือกใช้ค�ำว่ำ “ปัญญำ” กำรสร้ำงสภำพแวดล้อมและโอกำสในกำรเรียนรู้สภำวะภำยในของตนเองและ
แทนค�ำว่ำ “จิตวิญญำณ” โดย รศ.ดร.ดุษฎี โยเหลำและคณะ ได้ทบทวนวรรณกรรม จัดกำรควำมเครียดแก่วัยรุ่น มีพื้นที่กิจกรรมและเวลำให้วัยรุ่นได้ใคร่ครวญและจัดกำร
และพัฒนำเครื่องมือประเมินสุขภำวะทำงจิตวิญญำณหรือปัญญำขึ้น โดยจัดแบ่งเป็น ตนเองได้หลำกหลำย ตั้งแต่กำรฝึกสติ ฝึกสะท้อนคิด (reflective) ฝึกสอนตนเอง
7 องค์ประกอบ ได้แก่ กล้ำยืนหยัดท�ำในสิ่งที่ถูกต้อง เมตตำกรุณำ มีเป้ำหมำยและ (self lesson) และกำรระบำยควำมเครียด
พอเพียง ให้ควำมส�ำคัญกับควำมเป็นมนุษย์ อ่อนน้อมถ่อมตน ให้อภัยและมีควำม
เป็นมิตร (รำยงำนสุขภำพคนไทยสถำบันวิจัยประชำกรและสังคม มหำวิทยำลัยมหิดล)
ซึ่งทั้ง 7 องค์ประกอบนี้คือสิ่งที่เรำล้วนคำดหวังจำกวัยรุ่นทุกคนเช่นเดียวกัน 4. สร้างประสบการณ์ active learning
คือกำรสร้ำงโอกำสให้เด็กได้เรียนรู้ผ่ำนประสบกำรณ์ตรงโดยใช้ร่ำงกำยและควำม
คิดอย่ำงจริงจัง
กล้ายืนหยัดท�าในสิ่งที่ถูกต้อง
กำรพัฒนำโครงข่ำยของสมองเกิดจำกกำรมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม
เมตตากรุณา
“จิตวิญญาณ” ผ่ำนประสำทสัมผัสทั้งห้ำ กำรให้วัยรุ่นเอำแต่เรียนในแบบเดิม คือ อ่ำน เขียน
มีเป้าหมายและพอเพียง
ท่องหนังสือ เป็นกำรเรียนแบบ passive learning ที่ใช้ประสำทสัมผัสไม่ครบส่วน
ให้ความส�าคัญกับความเป็นมนุษย์ นอกจำกท�ำให้บรรลุวัตถุประสงค์แรกคือจดจ�ำสิ่งที่เรียนได้ยำก ที่ร้ำยกว่ำนั้นคือสมอง
อ่อนน้อมถ่อมตน ในส่วนคิดหรือทักษะสมอง EF ซึ่งจะแข็งแรงขึ้นจำกกำรได้ฝึกในสถำนกำรณ์ใหม่ๆ อยู่
ให้อภัย เสมอจะเกิดขึ้นได้น้อย
มีความเป็นมิตร
108 109
