Page 159 - คู่มือ Executive Functions สำหรับครูปฐมวัย
P. 159
หรือหำกจะเปรียบเทียบให้หลักกำรสร้ำงวินัยเชิงบวกเป็นดั่งรถยนต์ที่สำมำรถ
ไปรับและส่งเด็กให้ถึงจุดหมำยได้แล้ว แนวทำงปฏิบัติก็เปรียบได้กับเข็มทิศที่คอย
น�ำทำงให้ไปสู่จุดหมำยโดยสวัสดิภำพนั่นเอง ดังนั้นกำรจะพำเด็กคนหนึ่งไปให้ถึงจุด สรุป
หมำยปลำยทำง ผู้เลี้ยงดูจะขับรถเป็นเพียงอย่ำงเดียวไม่ได้ แต่ต้องรู้เส้นทำงที่จะมุ่ง
ไปสู่จุดหมำยปลำยทำงด้วย
• วินัยเชิงบวก หมำยถึงกระบวนกำรสอนและฝึกฝนพฤติกรรมที่เหมำะสมอย่ำงต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดเป็น
นอกจำกปัจจัยทำงพันธุกรรมแล้ว อีกหนึ่งปัจจัยหลักที่ส�ำคัญต่อกำรส่งเสริม กระบวนกำรควบคุมภำยในตนเอง ซึ่งต้องมีกำรสั่งสมประสบกำรณ์และฝึกฝนควบคุมพฤติกรรมของตนเอง
พัฒนำกำรทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยก็คือปัจจัยกำรเลี้ยงดู ในขณะที่ทักษะ ให้ได้ จนเป็นทักษะ ลักษณะนิสัย และจิตส�ำนึก
สมอง EF ซึ่งเป็นทักษะส�ำคัญ มีหน้ำที่ควบคุมควำมคิด อำรมณ์ และพฤติกรรม ยัง • วินัยเชิงบวก เป็นแนวทำงกำรปลูกฝังจิตส�ำนึกสองเรื่องที่ส�ำคัญต่อกำรพัฒนำและกำรด�ำรงชีวิตอย่ำง
มีพัฒนำกำรจ�ำกัดในช่วงปฐมวัย เด็กต้องเรียนรู้พฤติกรรมที่เป็นบรรทัดฐำนของ ปกติสุข ได้แก่ กำรมีวินัยในตนเองและควำมเห็นอกเห็นใจผู้อื่น
สังคม และฝึกฝนทักษะสมอง EF ของตนเอง ในกำรจัดกำรควบคุมควำมต้องกำร • วินัยเชิงบวก เป็นเครื่องมือส�ำคัญที่จะท�ำให้เด็กได้พัฒนำทักษะสมอง EF ที่อยู่บนพื้นฐำนควำมสัมพันธ์ที่ดี
อำรมณ์ และควำมคิด ให้แสดงออกมำเป็นพฤติกรรมที่ถูกต้องเหมำะสม ซึ่งด้วย ระหว่ำงผู้ใหญ่กับเด็ก
พัฒนำกำรที่ยังมีจ�ำกัดอยู่นี้ ท�ำให้กำรเลี้ยงดูเพื่อส่งเสริมทักษะสมอง EF มีควำม • กำรลงโทษ กำรใช้ค�ำพูดที่ท�ำร้ำยจิตใจ ร่ำงกำย ไม่ยอมรับฟังควำมต้องกำรและควำมคิดเห็นของเด็ก ล้วน
ท้ำทำยอยู่ไม่น้อย เด็กจะเรียนรู้และฝึกฝนตนเองให้มีระเบียบวินัยในตนเองและใน เป็นวิธีกำรที่ลิดรอนสิทธิของเด็ก ลดคุณค่ำควำมเป็นมนุษย์ ท�ำให้เด็กขำดควำมภำคภูมิใจในตนเอง โหยหำ
สังคมได้ส�ำเร็จ ต่อเมื่อผู้เลี้ยงดูสำมำรถรักษำสมดุลระหว่ำงควำมต้องกำรของเด็ก ควำมรัก ควำมอบอุ่น ควำมมั่นคงปลอดภัยในชีวิต ยึดติดแต่ควำมต้องกำรของตนเอง จนไม่สำมำรถพัฒนำ
ควำมคำดหวังของตนเอง และบรรทัดฐำนของสังคมได้อย่ำงมั่นคง ต่อเนื่องและ เป็นจิตส�ำนึกที่ดีต่อตนเองและผู้อื่นได้
ยำวนำนเพียงพอที่เด็กจะสำมำรถควบคุมตนเองได้ • กำรมีระเบียบวินัยและทักษะสมอง EF เป็นทักษะส�ำคัญที่ต้องกระตุ้นส่งเสริมตั้งแต่ช่วงปฐมวัย เพรำะเด็ก
ดังนั้นกำรสร้ำงวินัยเชิงบวกจึงเป็นเครื่องมือที่จะช่วยให้พ่อแม่ ครูและผู้เลี้ยงดู ไม่ได้เกิดมำพร้อมกับควำมมีระเบียบวินัยในตนเองและสังคม และสมองส่วนหน้ำ ซึ่งเป็นที่ปฏิบัติกำรของ
สำมำรถตอบสนองควำมต้องกำรพื้นฐำนด้ำนจิตใจของเด็กไปพร้อมๆ กับกำรสอน ทักษะสมอง EF ก็ยังพัฒนำไม่เต็มที่
และฝึกฝนทักษะสมอง EF ได้อย่ำงสอดคล้องกับธรรมชำติกำรเรียนรู้และพัฒนำกำร • กำรสร้ำงวินัยเชิงบวกที่มีประสิทธิภำพ จะต้องมีองค์ประกอบและหลักกำรท�ำงำนตำมโมเดล 5 T ได้แก่
ของเด็กปฐมวัย ท�ำให้มั่นใจได้ว่ำวิธีกำรเลี้ยงดูนั้นจะไม่ไปยับยั้งกำรเรียนรู้และ Target Behavior –พฤติกรรมเป้ำหมำย Teach- กำรสอนพฤติกรรมเป้ำหมำย Train- กำรฝึกฝนพฤติกรรม
พัฒนำกำรของเด็ก แต่ช่วยส่งเสริมพัฒนำกำรทักษะสมอง EF ได้อย่ำงมีประสิทธิภำพ เป้ำหมำย Time- เวลำในกำรพัฒนำจิตส�ำนึกและฐำนที่มั่นควำมเชื่อใจ Trust- ควำมเชื่อใจของผู้เลี้ยงดูและเด็ก
สูงสุด • 5 หลักส�ำคัญในกำรสร้ำงวินัยเชิงบวก ได้แก่ กำรมีส่วนร่วมในกำรก�ำหนดขอบเขต ข้อตกลง กำรเสนอทำงเลือก
อย่ำงมีขอบเขต กำรสอนวิธีกำรจัดกำรอำรมณ์ผ่ำนกำรแสดงควำมเห็นอกเห็นใจ กำรชมอย่ำงมีประสิทธิภำพ
และกำรพูดคุยในระดับสำยตำเด็ก
• Time Out ไม่ใช่กำรสร้ำงวินัยเชิงบวก เพรำะไม่มีกำรตั้งพฤติกรรมเป้ำหมำย กำรให้เด็ก “ส�ำนึกผิด”
ไม่ใช่พฤติกรรมที่เหมำะสม เป็นนำมธรรมที่ไม่สำมำรถปฏิบัติได้ และฝืนธรรมชำติกำรเรียนรู้ของเด็กปฐมวัย
158 159
