Page 72 - คู่มือ Executive Functions สำหรับครูปฐมวัย
P. 72
ความสัมพันธ์ระหว่างทักษะสมอง EF และพัฒนาการทั้ง 4 ด้าน
ระยะที่ 5 คือ อายุ 5 ขวบเป็นต้นไป มิติที่ 2 : ในส่วนนี้จะเป็นกำรอธิบำยอย่ำงต่อเนื่อง เพื่อแสดงให้เห็นควำมเชื่อมโยง
การเห็นคุณค่า เป็นล�ำดับขั้นพัฒนำกำรทำงจิตใจในด้ำนกำรเห็นคุณค่ำในตนเอง ว่ำควำมผูกพันแบบปลอดภัยที่ท�ำให้เกิดพัฒนำกำรทำงจิตใจตำมระยะ
ในตนเอง (Self-Worth) คุณภำพควำมผูกพันที่ดีในช่วงวัยนี้เกิดจำกกำรเลี้ยงดู และล�ำดับขั้นของกำรพัฒนำทั้ง 5 ระยะนั้น มีควำมสัมพันธ์กับพัฒนำกำรทั้ง
(Self-Worth) ที่สำมำรถตอบสนองควำมต้องกำรพื้นฐำนทำงร่ำงกำยและจิตใจ 4 ด้ำนของเด็กอย่ำงไร โดยจะอธิบำยในมิติของพัฒนำกำรทักษะสมอง EF บนฐำน
ของเด็กอย่ำงมั่นคง ต่อเนื่องเป็นระยะเวลำนำนและที่ส�ำคัญคือ พัฒนำกำรทั้ง 4 ด้ำน
ให้โอกำสเด็กได้เรียนรู้ และฝึกฝนกำรช่วยเหลือรับผิดชอบตนเอง เนื่องจำกมนุษย์เรียนรู้ ปรับตัว และพัฒนำจำกกำรมีปฏิสัมพันธ์กับโลก
และกำรอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคม คอยช่วยเหลือ ให้ก�ำลังใจ และ ภำยนอก โดยใช้ประสำทสัมผัสในกำรรับข้อมูลจำกสิ่งแวดล้อมและควำมสัมพันธ์
ค�ำแนะน�ำอยู่ใกล้ๆ เชื่อในควำมสำมำรถ ให้คุณค่ำกับควำมพยำยำม เข้ำไปในสมอง เพื่อตีควำม ประมวลผล และแสดงออกมำเป็นพฤติกรรม
ของเด็กอย่ำงสม�่ำเสมอ จนเด็กเกิดควำมตระหนักในควำมคำดหวัง พฤติกรรมของมนุษย์ ไม่ว่ำจะเป็นควำมคิด กำรกระท�ำ หรืออำรมณ์ เกิดจำก
ของตนเองและผู้อื่น พึงพอใจและเห็นควำมส�ำคัญในบทบำทหน้ำที่ เซลล์สมองได้รับข้อมูลและสื่อสำรกับเซลล์สมองตัวอื่นๆ อีกหลำยล้ำนเซลล์
ของตนเอง มองเห็นคุณค่ำตัวเอง รู้ว่ำตนเองมีคุณค่ำอย่ำงไรและกับใคร เมื่อเซลล์สมองหลำยล้ำนเซลล์ท�ำงำนร่วมกัน ก็จะเกิดเป็นวงจรสมองหลำยๆ วงจร
จะเห็นได้ว่ำคุณภำพควำมผูกพันเป็นพัฒนำกำรขั้นพื้นฐำนที่ส�ำคัญ (Brain Circuits) แต่ละวงจรจะท�ำหน้ำที่ควบคุมกำรท�ำงำนในแต่ละกิจกรรม
มำก เป็นจุดเริ่มต้นของกำรเรียนรู้โลก ทัศนคติที่มีต่อโลก และวิธีกำร และเมื่อวงจรสมองหลำยๆ วงจรท�ำงำนร่วมกัน ก็จะเกิดเป็นระบบกำรท�ำงำนที่
ปรับตัวให้เข้ำกับโลกใบนี้ ตำมแบบที่เด็กรับรู้จำกประสบกำรณ์ที่ได้รับ ช�ำนำญของสมอง (Specialized Brain Systems) ซึ่งคือทักษะของมนุษย์ที่ได้
จำกกำรเลี้ยงดู จำกกำรมีปฏิสัมพันธ์และเรียนรู้จำกโลกภำยนอก
คุณภำพควำมผูกพันแบบปลอดภัยนี้เอง ที่เป็นปัจจัยส�ำคัญใน ดังนั้นในช่วงปฐมวัย ข้อมูลที่เด็กๆ ได้รับจำกสิ่งแวดล้อมและควำมสัมพันธ์
กำรหล่อเลี้ยงให้เด็กสำมำรถใช้สมองส่วนหน้ำที่ยังเจริญเติบโตไม่เต็มที่ จึงมีควำมส�ำคัญต่อกำรสร้ำงวงจรสมอง และระบบกำรท�ำงำนที่ช�ำนำญของ
ให้สำมำรถท�ำงำนเชื่อมโยงกับสมองส่วนอื่นๆ ได้อย่ำงสมดุลตั้งแต่ สมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับพัฒนำกำรทั้ง 4 ด้ำนอย่ำงมำก เพรำะเป็นฐำนให้เกิด
ปฐมวัย จนเมื่อโตขึ้นถึงวัยที่สมองส่วนหน้ำเจริญเติบโตเต็มที่ มี ทักษะสมอง EF ในกำรควบคุมระบบกำรท�ำงำนที่ช�ำนำญของสมองแต่ละ
ควำมพร้อมและสำมำรถควบคุมกำรท�ำงำนสมองส่วนอื่นๆ ได้อย่ำง ระบบให้ท�ำงำนร่วมกัน เกิดเป็นพฤติกรรมที่บรรลุเป้ำหมำยได้อย่ำงเต็มศักยภำพ
เต็มศักยภำพและมีประสิทธิภำพอีกด้วย ดังที่แสดงในตำรำงตำมช่วงวัยดังนี้
72 73
