Page 115 - Executive Functions ในเด็กวัย 13-18 ปี
P. 115
ทักษะชีวิต เป็นทักษะที่จะท�ำให้รู้ว่ำ “ตนเองจะไปถึงเป้ำหมำยได้อย่ำงไร” ได้แก่
(life skill)
ทักษะ เป็นทักษะที่ท�ำให้เด็กได้เรียนรู้ว่ำ “ตัวเองต้องกำรเป็นอะไร” • ยืดหยุ่นปรับตัวได้ในสถานการณ์ที่แปรเปลี่ยนไป สามารถเรียนรู้จากความผิดพลาดในอดีต
ในการเรียนรู้ สามารถตัดสินใจ ก�าหนดชีวิตตนเองได้
(learning skill)
ทักษะเหล่ำนี้ได้แก่ ทักษะกำรอ่ำนออกเขียนได้ ค�ำนวณเป็น • มีภาวะผู้น�า พร้อมตัดสินใจและมีความรับผิดชอบในสิ่งที่ตนท�า
เป็นทักษะพื้นฐำน และมีทักษะที่ส�ำคัญอีก 4 ทักษะ (4 Cs) คือ • อยู่กับความแตกต่างหลากหลายทางวัฒนธรรมและสังคมได้ ยอมรับผู้อื่นและอยู่ร่วมกับคน
ที่แตกต่างได้อย่างสันติสุข
ทักษะชีวิตจะเกิดขึ้นได้เมื่อวัยรุ่นได้รับโอกำสให้ฝึกก�ำหนด“เป้ำหมำย”ในทุกวันและวำงแผนด�ำเนินกำร
เพื่อไปให้ถึงเป้ำหมำยนั้น กำรก�ำหนดเป้ำหมำยใน problem - based learning จะน�ำไปสู่กำรก�ำหนดเป้ำ
• ทักษะการคิดวิเคราะห์ (critical thinking) คือสามารถแยกแยะข้อมูล จัดระเบียบ
คิดเป็นเหตุผล สามารถย้อนอดีตเห็นที่มาที่ไป ประเมินสถานการณ์ปัจจุบันและคาดการณ์ หมำยชีวิต ในที่สุดกำรเลือกอำชีพ (career choice) ที่เขำต้องกำรจะตำมมำ เช่น วัยรุ่นที่ชอบขี่รถจักรยำนยนต์
อนาคตได้ ได้ฝึกบิดรถอย่ำงไรให้ปลอดภัยทุกวัน ได้ฝึกดูแลหรือซ่อมแซม ฝึกท�ำกันเป็นทีม ได้ทดลองขับขี่เปลี่ยนเส้น
• ทักษะคิดริเริ่มสร้างสรรค์ (creative thinking) คือสามารถคิดในมุมที่ต่าง คิดนอกกรอบ ทำงร่วมกัน เปลี่ยนแผนกำรท�ำงำนหลำกหลำยแบบ ในที่สุดสิ่งที่เขำได้ท�ำและชอบจะน�ำไปสู่กำรเลือกอำชีพ
ริเริ่มสิ่งใหม่ ทางเลือกในการแก้ปัญหาแบบใหม่ๆ นวัตกรรม ในวันข้ำงหน้ำ สมองจะมองเห็นอนำคตตลอดเวลำ ทักษะสมอง EF ในสมองส่วนหน้ำมีกระบวนกำรฝึกท�ำซ�้ำ
• ทักษะการท�างานร่วมกับผู้อื่น (collaboration) สามารถร่วมมือร่วมท�างานเป็นทีมได้ ไปมำ ในที่สุดจะกลำยเป็นคนที่เก่งในเรื่องนั้นและจะเกิดเป็นทักษะที่สำมำรถยอมรับผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจำก
รับฟังและยอมรับความแตกต่างของกันและกัน ผลัดกันเป็นผู้น�าผู้ตามได้ กำรกระท�ำของตน (planning and accountability) ตำมมำ
• ทักษะในการสื่อสาร (communication) สามารถสื่อสารความคิดความรู้สึกต่อสถานการณ์
หรือต่อการงานของตนให้ผู้อื่นเข้าใจด้วยรูปแบบต่างๆ ได้
ทักษะ • ทักษะและความรู้ในการใช้สื่อ (media literacy) มีความรู้ สามารถใช้วิเคราะห์และเท่าทันสื่อต่างๆ
สารสนเทศ • ทักษะและความรู้ในการใช้เทคโนโลยี (ICT literacy) เข้าใจ มีความรู้และสามารถใช้
กำรให้โอกำสวัยรุ่นได้ฝึกฝนทักษะกำรเรียนรู้ หมำยควำมว่ำ แทนที่จะเรียนและท่องหนังสือ (IT skill) เทคโนโลยีใหม่ได้คล่องแคล่ว
ในแบบเดิมเด็กต้องได้เรียนรู้จำกกำรลงมือท�ำ (active learning) ในประเด็นที่ตอบโจทย์ชีวิตตนเอง • ทักษะและความรู้ด้านสารสนเทศ (information literacy) สามารถวิเคราะห์ แยกแยะ
ฝึกแก้ปัญหำในสถำนกำรณ์ที่มีควำมท้ำทำยในระดับที่ไม่เป็นอันตรำย ได้ฝึกคิด สื่อสำร ท�ำงำนเป็นทีม และ และน�าข้อมูลข่าวสารต่างๆ มาใช้ได้อย่างเหมาะสมเท่าทัน
สร้ำงสรรค์นวัตกรรม ซึ่งหมำยควำมว่ำผู้ใหญ่ต้องมีควำมเข้ำใจ พร้อมให้เสรีภำพและเรียนรู้ไปพร้อมกับเด็ก
นั่นหมำยควำมว่ำในขณะที่ข้อมูลข่ำวสำรล้นโลก วัยรุ่นจะเลือกและคัดกรองอย่ำงไร วิเครำะห์และ
เท่ำทันสิ่งที่ตนเสพได้แค่ไหน จะต้องเรียนรู้เทคโนโลยีที่อยู่ในมือว่ำจะใช้ไปกับอบำยมุขทั้ง 5 หรือใช้ไปเพื่อ
สร้ำงสรรค์อนำคตที่ดีงำมของตน ผู้ใหญ่ไม่สำมำรถตำมไปควบคุมเด็กได้ทุกฝีก้ำวและเป็นเรื่องที่ไม่ควรท�ำ
แต่ต้องฝึกทักษะสมอง EF ให้วัยรุ่นสำมำรถคิดและจัดกำรก�ำหนดเป้ำหมำยของชีวิตและวิธีกำรที่จะเดินไป
ด้วยตนเอง
114 115
