วัยรุ่นติดเบรก ทักษะสมอง EF: ยับยั่งชั่งใจ ในการเติบโตขึ้นมาเป็นวัยรุ่นนั้น สมองส่วนกลาง (Limbic System) ซึ่งทำงานร่วมกันในการรับรู้เกี่ยวกับอารมณ์ พฤติกรรม ความทรงจำ การตอบสนองต่อการได้รับรางวัลและการถูกลงโทษ จะสมบูรณ์เต็มที่แล้วตั้งแต่อายุราว 13  ปี  แต่สมองส่วนหน้า (Prefrontal Cortex) ซึ่งเป็นสมองส่วนการคิดชั้นสูง มีทักษะพื้นฐาน การจำเพื่อใช้งาน การยับยั้งชั่งใจ และการยืดหยุ่นความคิด รวมทั้งทักษะการกำกับตนเอง และทักษะปฏิบัติยังไม่สมบูรณ์จนกว่าจะอายุประมาณ 25-26...

ทุกประสบการณ์ที่ประสาทสัมผัสของเราได้รับสิ่งเร้าจากภายนอก จะถูกส่งเป็นข้อมูลไปยังสมองส่วนที่เกี่ยวข้อง ทำให้เซลล์ประสาทแต่ละเซลล์จำนวนมหาศาลในบริเวณนั้นๆ เชื่อมต่อกัน การเชื่อมต่อกันระหว่างเซลล์ประสาทมีสภาพเป็นวงจรโครงข่ายที่ซับซ้อน สร้างการเรียนรู้และส่งข้อมูลกลับไปยังอวัยวะต่างๆให้ตอบสนองต่อสิ่งเร้าที่เข้ามา โดยมีเป้าหมายพื้นฐานของสิ่งมีชีวิตคือ การมีชีวิตที่ปลอดภัย ตัวอย่างง่ายๆ เช่น เมื่อเราถูกเข็มแทง ประสาทสัมผัสตรงผิวบริเวณที่ถูกแทงนั้น จะส่งข้อมูลไปยังสมอง การเชื่อมต่อของเซลล์ประสาทที่รับข้อมูลเข้ามา ทำให้เกิดการเรียนรู้ว่า สิ่งที่เรียกว่า “เข็ม แทงแล้วเจ็บ” หากเอาเข็มมาแทงอีกครั้ง ร่างกายของเราจะกระตุกหดตัวเข้ามา นี่เป็นตัวอย่างเล็กๆที่ทำให้เราเข้าใจการทำงานของสมองอย่างง่ายๆ    สมองของเราเรียนรู้ตลอดเวลา เพื่อจัดการร่างกายและจิตใจของเราให้ตอบสนอง และปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อม เพื่อการมีชีวิตให้รอดและปลอดภัย          ...

วัยรุ่นคือช่วงสะพานของชีวิตที่เชื่อมต่อระหว่างวัยเด็กกับวัยผู้ใหญ่ ชีวิตช่วงวัยรุ่นเริ่มต้นที่อายุ 10-12 ปี สิ้นสุดประมาณ 21-25 ปี ชีวิตช่วงนี้เป็นชีวิตที่ชวนน่าสับสน เต็มไปด้วยความโกลาหล สุดเหวี่ยง ขณะเดียวกันก็มีชีวิตชีวาอย่างยิ่ง เพราะเพิ่งพ้นจากความเป็นเด็กที่ไม่รู้ประสีประสานัก มาเป็นวัยที่มีความสามารถในการเข้าใจเรื่องยากๆที่เป็นนามธรรม ทำอะไรได้ซับซ้อนซ่อนเงื่อนได้มากเท่าผู้ใหญ่คนหนึ่ง ส่วนทางด้านร่างกายอยู่ๆ ก็พรวดพราดสูงปรี๊ดชั่วข้ามคืน ชวนให้สยองว่า หากไม่หยุดสูงจะเป็นอย่างไร การเปลี่ยนแปลงหลายอย่างของร่างกายเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว เห็นอย่างเด่นชัดทั้งวัยรุ่นหญิงและชาย หากยังจำกันได้ผู้ใหญ่ที่ผ่านการเป็นวัยรุ่น คงไม่ลืมความรู้สึกนึกคิด โดยเฉพาะอารมณ์ที่ความรุนแรงกว่าปกติอย่างที่ไม่เข้าใจตนเองว่าทำไมจึงเป็นเช่นนั้น ในช่วงวัยหัวเลี้ยวหัวต่อนี้ จำเป็นต้องได้รับความเข้าใจ...

สามเสาหลัก : การเปลี่ยนผ่านของสมองส่วนอารมณ์สู่เหตุผล Howard Bath นักจิตวิทยาคลีนิกชาวออสเตรเลีย ผู้เขียนหนังสือร่วมกับ John Seita เรื่อง 'The Three Pillars of Transforming Care: Trauma and resilience in the other 23 hours' (2018).ได้อธิบายว่า ...

อะไรทำให้เราเป็น “ตัวเรา” ในทุกวันนี้ “เราเป็นคนอย่างที่เราเป็นเพราะสิ่งที่เราเรียนรู้และสิ่งที่เราจดจำได้” - We are who we are because of what we learn and what we remember. เป็นคำกล่าวของอีริค อาร์ เคนเดล (Eric R. Kandel)...

เซลล์ประสาทและสารสื่อประสาท เซลล์ประสาทมีส่วนประกอบ 3 ส่วน ได้แก่; เซลล์สมอง (Cell Body)สายใยประสาทรับข้อมูล (Dendrite)สายใยประสาทส่งข้อมูล (Axon) ตรงปลายของเซลล์ประสาทมีช่องว่างเล็กๆระหว่างเซลล์ที่ถูกเรียกว่า ไซแนปส์ (Synapse) ที่ได้รับการค้นพบโดยนักพยาธิวิทยาชาวสเปน Santiago Ram’on y Cajal ในต้นศตวรรษที่ 21  ไซแนปส์มี ช่วงกว้างประมาณ 200-500 อังสตรอม หรือประมาณ 0.1 นาโนเมตร...

ไม่มีพ่อแม่คนไหนสมบูรณ์แบบ ความทรงจำในวัยเด็ก ไม่ว่าจะเป็นสถานการณ์ในครอบครัว ความรู้สึกต่อพ่อแม่ที่เป็นอดีตอันเจ็บปวด ในวัยเด็ก หรือความสุขที่ได้รับจากความรักการดูแลเอาใจใส่จากพ่อแม่  มักหล่อหลอมและเป็นรูปแบบความผูกพัน และวิธีการ ที่คนเป็นพ่อแม่นำไปปฏิบัติต่อลูกของตนต่อ  ดังที่ตนเคยได้รับประสบการณ์มาในอดีตมา รูปแบบความผูกพันที่ผู้ใหญ่มีกับพ่อแม่ของตน เป็นตัวทำนายที่ดีว่า พ่อแม่แต่ละคนจะมีสไตล์การสร้าง ความสัมพันธ์แบบใดแบบหนึ่งกับลูกของตน การทำความเข้าใจความสัมพันธ์ในอดีตของพ่อแม่หรือผู้ปกครอง จะช่วยให้เราเข้าใจกระจ่างถึงพฤติกรรมของพ่อแม่ที่ปฏิบัติต่อลูกได้   เนื่องจากโดยปกติมนุษย์เรียนรู้ ผ่าน “การ เลียนแบบ” มากกว่าการเรียนรู้แบบอื่น  การเลียนแบบเป็นการเรียนรู้ซึ่งเกิดขึ้นตลอดเวลาที่เรารับเข้ามาในตนเองโดยไม่รู้ตัว ผ่านการเห็น การ ได้ยิน การสัมผัส คนส่วนมากจึงมักจะเลียนแบบพฤติกรรมของพ่อแม่ที่กระทำต่อตัวเอง...

“พื้นที่ปลอบโยน” วิธีหนึ่งที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมี “ทักษะ” จนกลายเป็น “นิสัย”ในการปลอบโยนตัวเองได้ยามมีความทุกข์ คือการสอนให้ลูกรู้ว่า ลูกสามารถเอาชนะความทุกข์และอารมณ์ที่รุนแรงได้เสมอ โดยพ่อแม่ใช้ "เครื่องมือ" บางอย่างให้เป็นประโยชน์ เครื่องมือแรก คือ ในบ้านมี “พื้นที่ปลอบโยน” ที่กำหนดไว้ชัดเจน พื้นที่นี้เป็นพื้นที่ที่เป็นของเด็กๆ อย่าง แท้จริง ให้เด็กๆ สามารถเข้าไปอยู่บริเวณนั้นได้ตลอดเมื่อรู้สึกไม่สบายใจ  “พื้นที่ปลอบโยน” ต้องไม่ใช่พื้นที่เดียว กับการเข้ามุม(หากบางบ้านยังมีมุมนี้อยู่) เพราะจะทำให้เด็กสับสนระหว่างการปลอบโยนตนเอง กับการ...