หลากหลายวิธี ฝึก EF ที่บ้านได้ หากในชีวิตประจำวันเรากำลัง           ...ตั้งใจเรียนหรือทำงานเรื่องใดเรื่องหนึ่งให้เสร็จสำเร็จลง แม้ว่าเรื่องนั้นน่าเบื่อมาก           …พยายามไม่ใส่ใจเรื่องที่กวนใจหรือเรื่องที่เข้ามาแทรก แล้วรบกวนสิ่งที่เราต้องตั้งใจทำให้สำเร็จ           …มีข้อมูลจำนวนมากมายอยู่ในหัวที่ต้องจัดการและขบคิด ในเวลาเดียวกัน           …ระงับบังคับตัวเองไม่ให้พูดหรือทำสิ่งใดลงไป แล้วทำให้ตนเองเดือดร้อน           …จำต้องเปลี่ยนสิ่งที่กำลังทำอยู่ไปจากเดิม เนื่องจากสถานการณ์ และสิ่งแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไปจากที่                 คาดคิด สถานการณ์ทั้งหมดดังได้กล่าวมานี้เป็นตัวอย่างที่เกิดขึ้นจริงในชีวิตของทุกคน ในขณะที่พฤติกรรมของเราแสดงออกไปตามที่กล่าวมา แทนที่จะเลิกทำหรือบ่นโวยวายเมื่องานน่าเบื่อกลับอดทนทำจนเสร็จเรียบร้อยดี ไม่มัวเสียเวลากับเรื่องกวนใจจนทำงานไม่ได้ แต่พยายามจดจ่อทำงานไม่ให้ผิดพลาด ไม่โพล่งพูดจาให้ตนเองหรือผู้อื่นเสียหาย ยั้งคิด ไตร่ตรอง...

EF ดี : “ยั้ง” ได้เพราะไตร่ตรอง ใช่ถูกบังคับ ทักษะสมองส่วนหน้า (Executive Function: EF) พื้นฐานที่สำคัญยิ่งทักษะหนึ่งคือ ทักษะยั้งคิดไตร่ตรอง (Inhibitory Control) อันเป็นความสามารถในการหยุดหรือยั้งความคิด ความสามารถนี้เกิดขึ้นและพัฒนาตั้งแต่ช่วงแรกเกิดของชีวิต ความสามารถในการยั้ง หยุดและความจำเพื่อใช้งานเป็นทักษะฐานรากที่ช่วยให้เด็กพัฒนาทักษะยืดหยุ่นความคิด เมื่อโตขึ้น การยั้งหรือหยุดเกิดขึ้นได้ทั้งแบบที่เด็กสามารถหยุดยั้งตัวเองได้ด้วยตนเองตั้งแต่แบเบาะ เช่น ร้องไห้เพราะหิวนม พอได้ยินเสียงแม่บอกว่า รอเดี๋ยวนะลูก เด็กก็เริ่มแสดงอาการพยายามหยุดร้อง...

เด็กอนุบาล EF ดี มีชัยไปกว่าครึ่ง ทักษะการทำงานของทักษะสมองส่วนหน้าเริ่มต้นพัฒนาอย่างชัดเจนในวัยอนุบาล ซึ่งเป็นเด็กก่อนวัยเรียน การเข้าเรียนในโรงเรียนอนุบาลถือเป็นประสบการณ์ครั้งแรก ที่เด็กได้พบกับสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ที่เป็นทางการ ซึ่งครูผู้ดูแลเด็กเป็นผู้รับผิดชอบในการจัดประสบการณ์ให้กับนักเรียนตัวน้อย ครูเป็นผู้วางแผน จัดเตรียมและสร้างโอกาสให้เด็กได้ใช้ทักษะสมองส่วนหน้า EF ในการเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ในแต่ละวันในโรงเรียน หรือสถานรับเลี้ยงเด็กเล็ก ผลการเรียนรู้ของเด็กๆเหล่านี้เกิดขึ้นมาจากสองส่วน คือความพยายามในการเรียนรู้ของเด็กแต่ละคนและบริบทของห้องเรียน ซึ่งประกอบไปด้วยสภาพแวดล้อมในการเรียนและกิจกรรมที่จัดขึ้น โดยที่ครูยังมีหน้าที่รับผิดชอบในการหาวิธีที่จะดูแลเด็กที่มีทักษะสมองส่วนหน้าอ่อน ให้เข้ามามีส่วนร่วมในชั้นเรียนในขณะเดียวกับที่ต้องสร้างโอกาสการเรียนรู้สำหรับเด็กที่มีทักษะ EF สูง ให้สามารถพัฒนาทักษะของตนได้อย่างเต็มศักยภาพ ปัจจุบันเมื่อดูความพร้อมของโรงเรียนในระบบการศึกษา โรงเรียนไม่เพียงแต่ถูกคาดหวังว่า จะเป็นสถานที่ที่จะพัฒนาทักษะทางด้านภาษา ความรู้ทางด้านวิชาการอันประกอบด้วย...

การพัฒนาทักษะทางสังคมกับทักษะสมองส่วนหน้า EF ทักษะสมองส่วนหน้า (Executive Functions : EF) เป็นกระบวนการทำงานขั้นสูงของสมองบริเวณหลังหน้าผาก ทำหน้าที่เชิงบริหารจัดการกำกับอารมณ์ ความคิดและการกระทำ ทำให้มีความสามารถในการปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมทางกายภาพและทางสังคม สามารถยับยั้งการกระทำที่ไม่เหมาะสมเพื่อไปบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ ซึ่งจะส่งผลให้มีความสุข สุขภาพดี ประสบความสำเร็จในเรื่องที่ตั้งใจ และเมื่อล้มเหลวหรือพลาดไปก็สามารถฟื้นตัวขึ้นมาได้ ทักษะ EF พัฒนาอย่างรวดเร็วในช่วงปฐมวัย ซึ่งเป็นวัยเริ่มต้นของการเรียนรู้ทักษะทางสังคมเริ่มจากการมีปฏิสัมพันธ์กับแม่หรือผู้เลี้ยงดูหลัก ทักษะทางสังคมจึงมีอิทธิพลต่อทักษะของสมองส่วนหน้าในเด็กเล็ก ในขณะเดียวกับที่เด็กเล็กปฐมวัยได้รับการพัฒนาทักษะ EF ดีก็จะส่งผลต่อการเรียนรู้ทักษะทางสังคมทำให้ทีความสามารถในการอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างดีและมีความสุข ทักษะทางสังคมที่พ่อแม่สอนแก่ลูกผ่านการมีปฏิสัมพันธ์กัน มีความสัมพันธ์ผูกพันระหว่างกันและกัน...

การนอนสำคัญต่อทักษะสมองส่วนหน้า EF อย่างไร คนใช้เวลาประมาณหนึ่งในสามของชีวิตในการนอนหลับ การนอนหลับมีความสำคัญต่อการพัฒนาการทางร่างกาย การเรียนรู้ ความเข้าใจ อารมณ์และความสัมพันธ์ทางสังคม จำนวนชั่วโมงที่ได้นอนและคุณภาพของการนอนส่งผลกระทบโดยตรงต่อการทำงานของทักษะสมองส่วนหน้า (Executive Function) การนอนน้อยทำให้ทักษะเชิงบริหารของสมองส่วนหน้าทำงานได้ไม่ดี และเป็นผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาว สิ่งที่สังเกตได้ว่าวัยรุ่นคนไหนนอนน้อย คือการมีขอบดำรอบดวงตา ส่วนผู้ใหญ่ที่นอนน้อยหรือนอนไม่พอจะแสดงให้เราเห็นได้ว่า ไม่ค่อยมีสมาธิที่จะตั้งใจฟังหรือจดจ่อสิ่งที่กำลังทำอยู่ คิดอะไรได้ช้าลง ส่วนในเด็กประถมต้นมีงานทดลองที่แสดงให้เห็นว่า เด็กที่นอนน้อยหรือนอนไม่พอในช่วงวัยนี้ ทักษะของสมองส่วนหน้าที่ได้รับผลกระทบโดยตรงคือทักษะยั้งคิดไตร่ตรอง (Inhibitory Control) และทักษะความจำเพื่อใช้งาน (Working...

ออกกำลังกายแล้ว สมองดีมี EF? “การออกกำลังกาย” เป็นยาแขนงวิเศษ ที่ไม่ต้องจ่ายเงินไปหาหมอ เป็นวิธีที่ง่ายและประหยัด การออกกำลังกายเคลื่อนไหวไม่เพียงลดความเสี่ยงของโรคที่ไม่ติดต่อ ยังช่วยทำให้สมองมีประสิทธิภาพดี กิจกรรมทางกาย การเคลื่อนไหวของร่างกาย รวมถึงนิสัยเกี่ยวกับสุขภาพมีส่วนสำคัญต่อคุณภาพสมองในวัยชราของเรา ในขณะเดียวกันทักษะการทำงานของสมองส่วนหน้าหรือ EF (Executive Function) ในทุกๆ วันที่เราดำเนินชีวิต ก็มีผลต่อพฤติกรรมที่เกี่ยวกับสุขภาพของเราในการกำกับตนเองเลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ การออกกำลังกาย การเลือกที่จะดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอร์ล จะสูบบุหรี่หรือใช้สิ่งเสพติดอย่างอื่นหรือไม่ หรือหลีกเลี่ยงการปฏิบัติตัวที่ส่งผลให้สุขภาพเสีย           ทักษะสมองส่วนหน้า (Executive...

ทักษะอารมณ์และสังคมกับทักษะสมอง EF พัฒนาการทางอารมณ์และการควบคุมอารมณ์เกี่ยวข้องกับทักษะสมองส่วนหน้า (Executive Function: EF) การพัฒนาทักษะอารมณ์และสังคมหมายถึง การมีทักษะสังเกตตนเอง การตระหนักรู้ถึงสภาวะอารมณ์ที่ตนเองเป็นอยู่ และการควบคุมตนเองมีความสำคัญในกระบวนการทำงานระดับสูงของสมอง ในขณะที่เรากำลังพยายามควบคุมพฤติกรรมของเรานั้นสมองส่วนหน้าตรงบริเวณหน้าผากกำลังทำงานอย่างหนักในการควบคุมแรงกระตุ้นภายใน การริเริ่มทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่ตนเองเห็นควร ตรวจสอบตนเอง รวมทั้งกำลังเรียนรู้จากประสบการณ์ที่กำลังเผชิญ ทักษะต่างๆ เหล่านี้เติบโตและพัฒนาตลอดวัยเด็กไปจนถึงวัยผู้ใหญ่ การทำงานของสมองส่วนอารมณ์กับสมองส่วนหน้าที่ไม่สมดุลจะสะท้อนออกมาให้เห็นอย่างชัดเจนเมื่อเข้าสู่วัยรุ่น เด็กวัยรุ่นที่ไม่ได้รับการฝึกหัดทักษะสมองส่วนหน้า (EF) มาตั้งแต่ยังเล็กต่อเนื่องเพียงพอจะอดทนต่อสิ่งเร้าที่อยู่ตรงหน้าได้ยาก และทั้งนี้เนื่องจากสมองส่วนหน้าที่ทำหน้าที่คิดเหตุผลนั้น ยังไม่เติบโตเต็มที่จนกระทั่งเข้าสู่ช่วงวัยรุ่นตอนปลายถึงวัยผู้ใหญ่ตอนต้น หรืออายุราวประมาณ 25 -...

ทักษะสมอง EF กับการพัฒนาคุณธรรมในใจเด็ก คุณธรรม เป็นความสามารถในการใช้วิจารณญาณในการกระทำสิ่งที่ดีงามต่อคนอื่น สังคมและสิ่งแวดล้อม เป็นเครื่องชี้นำการตัดสินใจและการกระทำในการดำเนินชีวิต (Kohlberg 1963,1984) คุณธรรมเป็นผลที่เกิดจากกระบวนการทางอารมณ์และความรู้ความเข้าใจที่ซับซ้อน ในทางด้านจิตวิทยาและปรัชญา คุณธรรมเป็นทั้งเรื่องของการใช้เหตุผล การไตร่ตรองและมีเส้นแบ่งชัดเจน อีกทั้งยังเป็นเรื่องของอารมณ์ที่เกิดอย่างรวดเร็วและเป็นธรรมชาติ นักวิจัยด้านประสาทวิทยาศาสตร์มีความพยายามค้นคว้า ว่าสมองส่วนใดที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับคุณธรรม การศึกษาเท่าที่ผ่านมาแสดงให้เห็นว่า สมองใช้การทำงานของวงจรประสาทหลายวงจรที่ซ้อนทับ และกระบวนการที่ซับซ้อนมากในการกำกับพฤติกรรมต่างๆ ที่เรียกได้ว่ามี “คุณธรรม” แต่ในการพยายามค้นคว้าทางวิทยาศาสตร์ไม่พบว่ามีวงจรสมองส่วนไหนที่ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับคุณธรรมโดยเฉพาะ ในการศึกษาวิจัยพบว่า ทักษะสมองส่วนหน้า (EF) ซึ่งทำหน้าที่เชิงบริหารจัดการเป็นชุดของความสามารถทางปัญญา...